گزارشی از مصرف مجدد مازوت به رغم دستور رئیس جمهور و مصوبه دولت

هم زمان با پاس کاری وزارتخانه ‎های نفت و نیرو بر سر مازوت سوزی و آلودگی هوا و با وجود مصوبه دولت چهاردهم و دستور رئیس جمهوری، سه نیروگاه اراک، البرز و اصفهان دوباره به سوزاندن مازوت روی آورده اند.

مازوت یا نفت کوره سوخت آلاینده ‎ای است که مصرف آن باید در نیروگاه‌ها و صنایع ممنوع شود. بعد از تصویب قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ هم وزارت نفت مکلف است که سوخت استاندارد تولید و توزیع کند. بنا بر شواهد و البته اظهارات سازمان حفاظت محیط زیست، مازوت مصرفی در نیروگاه‌ها در حد استاندارد نیست و مقدار سولفور یا گوگرد موجود در آن بالاتر از حد نرمال است.

مصوبه ‎ای که یک ماه عمر نکرد

۱۶ آبان امسال (۱۴۰۳) محمدجعفر قائم پناه، معاون اجرائی رئیس جمهور، از مصوبه دولت چهاردهم برای توقف مازوت سوزی در سه نیروگاه «شازند اراک»، «منتظر قائم البرز» و «شهید منتظری اصفهان» خبر داد. از تاریخ ۲۰ آبان هم این مصوبه اجرا شد؛ هرچند هم زمان با توقف مازوت سوزی در این سه نیروگاه، خاموشی و قطعی برق دو یا چندساعته در بسیاری از شهرهای ایران شروع شد. خبر جدید این است که با وجود دستور رئیس جمهور و مصوبه دولت، از دو یا سه روز پیش این سه نیروگاه مجددا به مصرف مازوت روی آورده اند. شهروندان اراک، البرز و اصفهان هم تصاویری برای خبرنگار «شرق» فرستادند که بیانگر سوزاندن مازوت در این سه نیروگاه است.

فشار نفت و نیرو؛ نادیده گرفتن مصوبه دولت چهاردهم

صدیقه ترابی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، در گفت ‎وگو با «شرق» خبر بازگشت مجدد سه نیروگاه اراک، البرز و اصفهان به مازوت سوزی را تایید کرد و گفت: «مصوبه دولت در زمینه ممنوعیت مازوت سوزی در سه نیروگاه نادیده گرفته شده است. ما در سازمان حفاظت محیط زیست همه تلاشمان را به کار گرفتیم تا حداقل همین سه نیروگاه مصرف مازوت را متوقف کنند، اما در اثر فشار بخش نفت و نیرو این امر محقق نشد».

پاس کاری نفت و نیرو درباره مازوت سوزی

وزارت نفت و وزارت نیرو که باید پاسخ گوی لغو اجرای مصوبه دولت باشند، از پاسخ به تماس‌ها و سوالات خبرنگار طفره می‌روند و در صورت پاسخ به تماس‌های مکرر توپ را به زمین یکدیگر می‌اندازند. وزارت نفت مدعی است وزارت نیرو باید پاسخ گوی مازوت سوزی در نیروگاه‌ها باشد، مسئولان وزارتخانه نیرو هم معتقدند به دلیل کمبود گاز ناچار به استفاده از مازوت هستند پس وزارت نفت باید جوابگوی وضع موجود باشد.

فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی، در گفت‎ وگو با «شرق» تاکید دارد: «وزارت نیرو و توانیر باید به این سوال پاسخ بدهند که آیا نیروگاه‌های اراک، اصفهان و البرز مجددا مازوت مصرف می‌کنند یا نه؟ چون سوخت نیروگاه‌ها منحصر به یک سوخت نیست و چند نوع سوخت برای شرایط مختلف عادی و اضطراری برای زمان قطعی گاز دریافت می‌کنند». او اظهاراتش را این طور ادامه می‌دهد: «اینکه در نیروگاه‌ها چه سوختی سوزانده می‌شود، وزارت نیرو و شرکت توانیر اطلاع دارند. وزارت نیرو چند نوع سوخت از وزارت نفت دریافت می‌کند و اینکه از کدام نوع سوخت استفاده کند، خود تصمیم گیر است. این موضوع در حیطه فعالیت ما نیست. تحویل سوخت‌های مختلف اعم از گاز، گازوئیل و مازوت بر عهده ماست، اما اینکه بر اساس مقتضیات کشور و نیروگاه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان محیط زیست از کدام یک از این سوخت‌ها استفاده شود، در حوزه شرکت پخش و پالایش نیست و نیروگاه‌ها تصمیم‎ گیر هستند».

وزارت نفت: مازوت استاندارد است/ محیط زیست: مازوت آلاینده است

کاهی در پاسخ به این پرسش «شرق» مبنی بر اینکه وضعیت سولفور موجود در مازوت تحویلی به نیروگاه‌ها چطور است؟ ادعا می‌کند «مازوت، سوخت تولیدی پالایشگاه هاست و قطعا استانداردهای ملی را هم دارد»، اما سازمان حفاظت محیط زیست بارها اعلام کرده که مازوت تحویلی توسط وزارت نفت استاندارد نیست. طبق توافق‌ها و بر اساس استاندارد ملی گوگرد موجود در مازوت باید هشت دهم درصد باشد اما در مازوت توزیعی میزان گوگرد حداقل سه و نیم درصد و در نتیجه خارج از حد استاندارد است.

با اینکه همواره وزارت نفت از پاسخ شفاف درباره چرایی تحویل سوخت غیراستاندارد به نیروگاه‌ها طفره می‌رود، اما وزارت نیرو بارها اعلام کرده که به دلیل کمبود گاز وعدم توانایی وزارت نفت در تامین این سوخت، مجبور به استفاده از سوخت نفت کوره یا مازوت است.

وزارت نیرو: ۳ نیروگاه اراک، البرز و اصفهان از اول سال یک قطره مازوت نسوزاندند

در این میان اظهارات ناصر اسکندری، معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی بسیار تعجب برانگیز است؛ چون او ادعا می‌کند که سه نیروگاه شازند اراک، منتظر قائم البرز و منتظری اصفهان از ابتدای سال ۱۴۰۳ یک قطره هم مازوت نسوزانده اند. بر اساس ادعاهای این مقام مسئول در شرکت برق حرارتی، توقف مازوت سوزی در این سه نیروگاه محدود به ۲۰ آبان تا ۱۵ آذرماه نیست بلکه از ابتدای سال مصرف مازوت این نیروگاه‌ها صفر بوده است.

سه نیروگاه روزانه ۱۵ میلیون لیتر مازوت سوزی دارند

البته ناصر اسکندری در اظهارات دیگری تاکید کرد که سه نیروگاه شازند اراک، منتظر قائم البرز و منتظری اصفهان از دهم مرداد ۱۴۰۳ مازوت نمی‌سوزاندند. او می‌گوید: این سه نیروگاه در هر روز ۱۵ میلیون متر لیتر در روز می‌‎توانند مازوت بسوزانند؛ یعنی در مدت چهار ماه، یک میلیاردو ۸۰۰ میلیون لیتر مازوت مصرف می‌کنند و اگر مازوت سوزانده می‌شد، مقدار ذخیره گازوئیل یک میلیاردو ۸۰۰ میلیون لیتر بیشتر بود.
نیروگاه‌ها کمبود گازوئیل هم دارند

معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی می‌گوید: در ابتدای سال ۱۴۰۳ در مقایسه با سال گذشته مقدار ذخایر گازوئیل نیروگاه ها، ۹۰۰ میلیون متر لیتر کمتر بوده است و در حال حاضر موجودی مخازن گازوئیل نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته یک میلیاردو ۸۰۰ میلیون لیتر پایین‌تر است.

این ادعای مسئولان وزارت نیرو در حالی مطرح می‌شود که اعداد و آمار روزهای آلوده و شاخص گوگرد دی اکسید منتشرشده در سه شهر اصفهان، البرز و اراک و اظهارات سازمان حفاظت محیط زیست و البته مشاهدات میدانی بیانگر این است که از ابتدای سال ۱۴۰۳ و تا قبل از ۲۰ آبان ۱۴۰۳ این نیروگاه‌ها مازوت می‌سوزاندند.

مثل همیشه مردم مقصرند

گرچه مدیران دولتی شفافیت و صداقت لازم را ندارند و هر یک از نهادهای دولتی حرفی می‌زند که با حرف دیگری همخوانی ندارد، اما کمبود گاز موضوع غیر قابل انکاری است. البته مسئولان وزارت نفت انگشت اتهام را به سمت شهروندان گرفته و افزایش مصارف خانگی را مقصر اصلی کمبود گاز عنوان می‌کنند. محسن پاک نژاد وزیر نفت دهم آذرماه امسال گفت به ازای هر یک درجه کاهش دما ۲۵ میلیون مترمکعب افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری داریم و با توجه به اینکه خط قرمز ما ایجاد محدودیت در مقدار گاز تحویلی به بخش خانگی است، طبیعتا باید در بخش صنایع و بخش نیروگاهی محدودیت گازرسانی وضع کنیم. در این صورت هم مصرف نفت گاز (گازوئیل) نیروگاه‌ها افزایش می‌یابد.

سعید توکلی معاون وزیر نفت در امور گاز هم اعلام کرده است که با کاهش فراگیر دما در کشور و تداوم آن در هفته پیش رو، مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری، صنایع جزء و حمل ونقل به مرز ۵۰۰ میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه پارسال، افزایشی ۵۰ میلیون مترمکعبی را نشان می‌دهد. او تاکید کرده است که مصارف بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء بیش از ۶۰ درصد از گاز تحویلی به شبکه انتقال کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

چهارده نیروگاه مازوت می‌سوزانند

دقت داشته باشید که به جز سه نیروگاه شازند اراک، منتظر قائم البرز و شهید محمد منتظری اصفهان که وعده توقف مازوت در آن‌ها عملی نشد، ۱۱ نیروگاه دیگر هم مازوت می‌سوزانند که عبارت‌اند از شهید رجایی قزوین، شهید سلیمی شهرستان نکا واقع در استان مازندران، نیروگاه رامین اهواز، نیروگاه ایران‎شهر سیستان و بلوچستان، نیروگاه سهند بناب و نیروگاه تبریز، نیروگاه زرند کرمان، نیروگاه بندرعباس، نیروگاه طوس، نیروگاه شهید مفتح همدان و نیروگاه بیستون کرمانشاه.

آلودگی هوا مدارس را به تعطیلی کشاند

به گزارش «شرق» روز گذشته شنبه (۱۷ آذرماه) در بیشتر ایستگاه‌های سنجش آلاینده‌های تهران نشانگر وضعیت ناسالم و بسیار ناسالم بود. عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت نیز درباره آلودگی‌های تهران و البرز هشدار داده و شرایط هوای این شهرها را اضطراری ارزیابی کرده است. به دنبال تشدید آلودگی هوا، دیروز و امروز (۱۷ و ۱۸ آذرماه ۱۴۰۳) مدارس ابتدایی تهران و البرز غیرحضوری و مهدهای کودک، پیش دبستانی‌ها و مدارس استثنائی تعطیل شدند. همچنین در ۱۶ آذرماه معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اعلام کرد در ۲۴ ساعت گذشته بر اثر آلودگی هوا ۷۰۰ نفر با علائم تنفسی و قلبی به بیمارستان‌های تابعه این دانشگاه مراجعه کرده اند.

عوارض استنشاق گوگرد

باید بدانید که سوزاندن مازوت باعث انتشار ذرات معلق و دی اکسید گوگرد در هوا‎ می‌شود، ضمن اینکه دی اکسید گوگرد منتشرشده با قرارگرفتن در جو می‌تواند منجر به انتشار آلاینده ثانویه و مجددا تبدیل به ذرات معلق شود. بنابراین وزارت بهداشت تاکید دارد که دی اکسید گوگرد منجر به تنگی نفس، خس خس سینه، تشدید بیماری‌های قلبی، عروقی و ریوی می‌شود. آلودگی هوا بحران مهم کلان شهرهای ایران است. هیچ یک از وزارتخانه‎‌ها و دستگاه‌های دولتی قصد ندارند سهم خود را در انتشار آلاینده‌ها و کنترل آن بر عهده بگیرند. صرفا سعی می‌کنند با بلوکه کردن آمارهای واقعی، نداشتن شفافیت و حتی داده‌سازی سهم خود را در آلودگی هوا ناچیز بشمارند و برای مدتی از فشار افکار عمومی خلاص شوند. آنچه اهمیت ندارد سلامت شهروندان است.

با وجود تبلیغات گسترده برای توقف مازوت سوزی در سه نیروگاه اراک، البرز و اصفهان تنها ۲۵ روز پس از مصوبه دولت و دستور رئیس جمهور مبنی بر توقف مازوت سوزی، این سه نیروگاه به نقطه قبلی برگشتند و مصرف مازوت را از سر گرفتند و این یعنی مردم ایران هم آلودگی هوا را باید تحمل کنند هم قطعی برق و خاموشی سراسری را.

منبع: روزنامه شرق